Dış Ticarette Kullanılan Belgeler

Dış ticaret işlemlerinde alıcı-satıcının farklı lokasyonlarda olması ve çoğu zaman da deniz aşırı mesafelerde bulunmaları yükün varış sürecini geciktirmekte ve ödemelerde de probleme sebep olmaktadır. Bu sebeple satıcı yükün bedelini almadan yükünü teslim etmek istememekte, alıcı ise yük eline geçmeden ödeme yapmak istememektedir. İşte bu problemlerin yaşanmaması ve karşılıklı güvenin tahsis edilmesi için dış ticarette kullanılan belgeler önemlidir.

Exporters Encyclopedia – İhracatçı Ansiklopedisi verilerine göre, ihracat işlemlerinde kullanılması gereken belge sayısı 50’nin üzerindedir. Buna ek olarak çoğu ülke farklı dış ticaret belgeleri istemektedir. Ülkemizde de bu durum pek farklı değildir. Ülkemizde ıslak imza taşıması gereken dış ticarette kullanılan belgeler 200’ün üzerindedir. CAG Logistics bu yazımızda, dış ticarette temel olarak kullanılan belgeleri inceleyeceğiz.

DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER HANGİLERİDİR?

Gümrük Beyannamesi

İhracatta gümrük kurallarına uygun olacak şekilde doldurularak yükün hangi ülkeye teslim edileceğine bağlı olarak, ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanması neticesinde gümrük idaresine sunulması gereken belgedir. Gümrük Birliği’ne giriş yapıldıktan sonra mevzuatın ve belgelerin birbiri ile uyumlu olması için “Tek Tip Gümrük Beyannamesi” kuralı getirilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır.

• Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya yük sahibi/sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmek zorundadır.
• Gümrük Beyannamesi üzerinde hiçbir kazıma, silme, değiştirme işlemi yapılmamalıdır.
• Gümrük Beyannamesi onaylanması için teslim edildikten sonra beyan edilen yükün cinsi, niteliği ve birim fiyatı bakımından hiçbir düzeltme ve değişiklik yapılamaz.

Gümrük beyannamesi hakkında daha fazla bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.

Ticari Fatura

Ticari fatura, uluslararası ticarette kullanılan en temel dış ticaret belgesi olarak bilinmektedir. İhracatçı tarafından düzenlenmesi gerekir. Fatura, satılan-üretilen mal veya yapılan bir hizmet karşılığı oluşturulan bir belgedir. Satılan-üretilen veya verilen hizmetin niteliği, ölçüsü ile birlikte birim satış fiyatını ve toplam bedeli gösteren ticari faturaların; mümkün olan en kapsamlı haliyle, bilgilerin açık ve net olarak belirtilmesine, temel düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olan birinin bile rahatlıkla anlayabileceği şekilde düzenlenmesine özen gösterilmesi gerekmektedir.

Ticari Faturada Bulunması Gerekenler

• Faturanın tarihi,
• Mal veya hizmet türü,
• Satıcı ve alıcının isim veya unvan bilgileri,
• Ödeme şekli ve vadesi,
• Malların menşei,
• Teslim türü,
• Mal veya hizmetin birim fiyatı, miktarı, toplam tutarı,
• Malların ağırlığı, boyutları ve adeti,
• Sevkiyat şekli,
• Ticari faturayı oluşturanın imzası bulunması, (UCP – 500’ün 37. Maddesi sebebiyle faturalarda imza zorunluluğu olmamakla birlikte, ülkemizin kanunları sebebi ile söz konusu belgelerin ıslak imzalı olması zorunlu tutulmuştur.)
• Navlun ve sigorta prim fiyatları,
• Yükleme ve boşaltma yerleri.

İhracatçının bankası ve bu bankaya ait SWIFT numarası, alıcı ve satıcının ülkesinde zorunlu tutulan ek bilgiler de Ticari Fatura üzerine yazılması gerekmektedir. Tüm bunlara ek olarak, varsa sipariş numarası ve akreditif numarası da orijinal faturanın üzerine yazılmalıdır.

Proforma Fatura

İhracatçı tarafından, ithalatçıya verilen teklif veya ihracatçı ile ithalatçı arasında gerçekleşen anlaşma sonucunda açılacak olan bir Akreditife temel oluşturması için sevk veya yükleme öncesinde hazırlanan fatura türüne proforma fatura adı verilir. İthalatçı taraf, ihracatçı tarafın teklifini kabul eder ve bu kabule göre bir sipariş oluşturması gerekirse proforma fatura, ticari faturaya dönüşmesi gerekmektedir. Eğer böyle bir durum gerçekleşirse, ithalatçı olan tarafın proforma fatura koşullarını kabul ettiğini ve belirtilen zaman içinde beyan etmesi zorunlu hale gelir. Bu sebeple proforma fatura bilgilerinin üzerinde değişiklik yapmadan olduğu gibi ticari faturaya aktarılması zorunludur.

Navlun Faturası

İhracatçı tarafın navlun ödemeyi kabul ettiği durumlarda (CFR-CIF teslimler), düzenlenen konşimentoya “navlun ödenmiştir.” Yazılması için veya konşimentoya bu şartın yazılması için kesilmesi gereken faturadır.  Navlun faturası, ihracat faturası gibi alıcıya konşimento ekinde gönderilmesi zorunlu olan bir belgedir.

Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de kapsıyorsa, konşimento ve diğer sevk belgeleri üzerine navlunu ödenmiştir ifadesinin bulunması gerekmektedir. Taşıma esnasında değişikliğe uğrayacak nitelikteki mallar için teslim anındaki kesinti durumuna göre tanzim edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya geçici veya muvakkat fatura adı verilmektedir.

CAG Logistics’ten Türkiye’nin Avrupa Ticaretine Katkı Yapacak Navlun Kampanyası hakkında bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.

Onaylı Fatura – Konsolosluk Faturası

İhracatçı tarafın, ithalatçı ülkeye ait konsolosluktan alıp düzenlemekle mükellef olduğu ve ithalatçı ülke konsolosluğuna onaylatması gereken fiili ihracatını gerçekleştirdiği faturaya Onaylı Fatura veya Konsolosluk Faturası adı verilmektedir. Söz konusu onay, ticari faturanın orijinalinin, özellikle malların menşei ülkesi için yapılır. Fatura tasdiki şartı koşan ülkeler: Cezayir, Fas, İran, Mısır, Suriye, Tunus, Ürdün ve Lübnan’dır.

Çeki Listesi

Çeki listesi faturayı tamamlayıcı niteliğe sahip bir belgedir. Aynen faturada olduğu gibi çeki listesi de mümkün olduğunda açık ve kapsayıcı olmalıdır.

• İhraç konusu yüklerin ambalajı, her bir kutu, balya veya çuvalın neleri kapsadığını ve yüklenmeye konu olan her bir kolinin boyutları ve ağırlığı gibi nitelikleri kapsamak zorundadır.
• Hasar durumunda, sigorta şirketleri tarafından aranılan çok önemli bir belgedir.
• Çeki listesi, malın sayımı, teslimi ve yükü açmadan içindeki malın bilinmesine olanak sağladığı için gümrük kontrollerinde de büyük kolaylık sağlamaktadır. Gümrük yetkililerince incelemeler aşamasında ve yük müşteriye ulaştığında yükün içeriğini tespit etmek için gerekliliği bulunan önemli bir belgedir.

İhraç edilen yük, standart ambalaj içinde tek bir ürün içeriyorsa, fatura üzerinde paketleme bilgilerinin verilmesi yeterli olacaktır. Genel kural, mali konularda önemli bilgilerin ve paketleme bilgilerinin ayrı ayrı belgelendirilmesi ve teslim edilmesidir.

Sigorta Belgesi

CIF veya CIP teslim şekillerine göre yapılan ihracatta söz konusu olmaktadır. İthalatçının verdiği bilgiler ve talimat doğrultusunda ve ithalatçı hesabına ihracatçı tarafından yaptırılmaktadır. Malın satıcı tarafından alıcıya sevki sürecindeki taşıma risklerini kapsar. Sigorta belgesi taşınacak malın belirtilen riskler kapsamında sigorta edildiğinin bir ispatıdır. Sigorta belgelerinin en yaygın olanı ve bilineni Sigorta Poliçesidir. Sigorta Poliçesi, sigortadan yararlanacak olan kişinin adına, emrine ya da hamiline düzenlenebilir. Sigorta kapsamındaki tüm haklar ciro yolu ile başkasına devredilebilmektedir.

Taşıma Belgesi

Taşıma Belgesi veya konşimento; ihracatçı ile malları belli bir noktadan diğerine taşıyacak olan taşıyıcı arasında yapılan sözleşmedir. Standart formatlara sahip olan taşıma belgesi taşıyıcı veya nakliye aracısı tarafından ihracatçıya gerekli detaylar sorularak hazırlanır. İhracatçıya mallarını nasıl taşıtmak istediği, malların değeri, ağırlığı, hacmi ve evraklar için gerekli diğer detaylar ve herhangi bir aksaklık durumunda ödemeyi kimin yapacağı gibi hususlarda bilgi istenir.

CMR Karayolu Taşıma Belgesi

Uluslararası nitelikteki CMR anlaşmasının hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetini temsil etmediğinden ciro edilemez. Üç orijinal nüsha olarak düzenlenir.

Bu yazılarımızda ilginizi çekebilir:

Intermodal Taşımacılık Nedir?

Gümrük Yasaklı Ürünler Nelerdir?

Sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın:

Instagram Sayfamız

Facebook Sayfamız

Linkedin Profilimiz

Youtube Kanalımız