Gümrük Yasaklı Ürünler Nelerdir?

Dış ticaret yaparken gümrük işlemleri, lojistik yönetiminin aksamadan ilerlemesi için oldukça önemlidir. İlk adım olarak; gümrük idaresine beyan edilen gümrük beyannamesi ile gerekli izinler alınmalıdır. Beyandan sonra ise ödeme yükümlülüğü altına girilen gümrük vergisi tahsilatı ile uluslararası taşımacılık süreci başlamaktadır. Ancak bu sürece gelmeden önce gümrük izinleri ilgili bilinmesi gereken önemli bir detay vardır. Bu detay; Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen ve sunulan gümrükten geçemeyecek gümrük yasaklı ürünlerdir. Bu ürünler arasında tamamen yasak mallar olduğu gibi ön izne bağlı mallar da bulunmaktadır. Yasaklı malların Türkiye’ye girişi ve çıkışı hiçbir şekilde yapılamaz. Ancak ön izne bağlı mallar içinse belirli bakanlıklardan izin alınması gereklidir. Gerekli izni nasıl veya neye göre alacağınız, gerçekleştireceğiniz lojistik operasyonu ile de doğrudan bağlantılıdır. İthalat ve ihracat işlemine göre gümrük yasaklı ürünler farklılık göstermektedir. Bu nedenle gümrükten geçemeyecek veya özel izinle geçecek ürünlere, lojistik özelinde ihracat ve ithalat bazında bakılması gereklidir.

İthalatta Gümrük Yasaklı Ürünler

Gümrükten geçemeyecek ürünler, Türkiye’ye giriş ve çıkış durumuna göre farklılık gösterebilmektedir. İthalat yaparken Türkiye’ye girişinin yasak olduğu ürünler bulunmaktadır. Bu ürünler, Ticaret Bakanlığı’ndan mevzuatı ile belirlenmektedir. İthali yasak ürünler dışında ithali ön izne bağlı olan ürünler de bu mevzuatla belirlenmektedir. Aynı şekilde Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan İthalat Tebliği, Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri ile izin alınması gereken ürünler ve izin alınacak kurumlar belirtilmektedir.

Bakanlık tarafından belirtilen, ithali yasak ürünler şu şekildedir:

• Esrar ve müstahzar afyon
• İpek böceği tohumu
• Zirai amaçla kullanılan her türlü toprak, yaprak, sap, saman, ot, tabi gübre
• Oyun alet ve makineleri (rulet, tilt vb. oyun makinelerini kapsamaktadır.)
• Yasalara aykırı olarak bir fabrika veya ticaret markasını, ticaret unvanını taşıyan ürünler
• Sahte menşeili eşya ve zarflar
• Ozon tabakasını incelten bazı maddeler
• Bazı boyar maddeler
• Kimyasal silahlar sözleşmesi ekinde yer alan bazı kimyasal maddeler (araştırma, tıbbi, farmasötik veya koruyucu amaçlarla yapılacak ithalat izne bağlı olarak yapılabilmektedir)

Bu ürünler içerisinde özel izin alarak Türkiye’ye girişi sağlanabilecek mallar bulunabilmektedir. Örneğin; bazı patlayıcı maddeler Milli Savunma Bakanlığı iznine tabi olurken tütün, tütün mamulleri, alkol veya alkollü içkiler Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca uygunluk belgesi düzenlenmektedir. İzin belgeleri, malların yasaklı mallar prosedürüne tabi tutulmaması ve gümrükten geçişlerinin sağlanması için oldukça önemlidir. Bu nedenle ithal edilmek istenen mallara göre gerekli izinlere bağlı olup olmadığına dikkat edilmelidir.

İthalat esnasında gümrükten geçiş sağlayacak ya da sağlamayacak malların belirlenmesinde diğer önemli detay ise; şirket lisanları ve onaylarıdır. Çünkü bazı eşyalar, yalnızca belirli kurum ve kişiler tarafından ithal edilebilmektedir. Örneğin; akaryakıt ve madeni yağlar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından lisans verilen firmalarca ithal edilebilmektedir.

İhracatta Gümrük Yasaklı Ürünler

İhracat yaparken Türkiye’den çıkışı yasak olan ürünler bulunmaktadır. Bu ürünlerin, ülke içerisinden çıkışına izin verilmemektedir. Ayrıca yasaklı değil ama ön izne bağlı ürünler için ithalat prosedüründeki gibi kategori başına farklı bakanlıklardan gerekli izin belgeleri alındıktan sonra ihracat yapılabilmektedir. Bu aşamada önemli olan; dış ticaret planı öncesi malların ihracı yasak ve ön izne bağlı mallar kategorisinde yer alıp almadığını öğrenmek ve buna uygun işlemleri hayata geçirmektir. Bu mallar ise Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanmakta ve gelişmelere göre güncellenmektedir.

Bakanlık tarafından belirlenen ihracı yasak olan mallar şu şekildedir:

• Kültür ve tabiat varlıkları (eski eserler)
• Hint keneviri
• Tütün tohumu ve fidesi
• İhracı ön izne bağlı mallar listesinde yer alan türler hariç bütün av ve yaban hayvanları (sadece canlı olarak değil, cansız ve mamul olan halleri de yasaktır)
• Ceviz, dut, kiraz, armut, erik, porsuk, dişbudak, karaağaç ve ıhlamur adlı ağaç türlerinin kütük, tomruk, kereste, kalas ve taslak olarak ihracı
• Doğadan toplanan doğal çiçek soğanları
• Sığla
• Yalankoz
• Datça hurması
• Zeytin (tescili yapılmış ve Milli Çeşit Listesi’nde yayımlanmış olan çeşitlerinin yurt içinde sertifikalandırılmış olanları hariç), incir (tescili yapılmış ve Milli Çeşit Listesi’nde yayımlanmış olan çeşitlerinin yurt içinde sertifikalandırılmış olanları hariç), fındık, antep fıstığı, asma (sultani çekirdeksiz) fidanları
• Salep (toz, tablet ve her türlü formda)

İhracatta yasaklı mallar dışında dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta ise; ihraç edilen ülkenin kurallarıdır. Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen bu ürünler sadece Türkiye ihracat prosedürünü kapsamaktadır. Ancak Türkiye’ye giriş yapacak ürünlerdeki kısıtlamalar gibi her ülkenin kendi içine kuralları bulunmaktadır. Bunun için ihraç edilen ülkeye göre ihraç edilen ürünleri kapsayan kurallar iyi araştırılmalıdır.

Gümrüğe Takılan Ürünlere Ne Olur?

Gümrük yasaklı ürünlerin hiçbir şekilde ülkeye girişi veya çıkışı gerçekleşmez. Zaten taşımacılık işlemenin en başında yapılan gümrük beyanı ile malların gümrükten geçip geçmeyeceği ya da izne tabii olup olmadığı anlaşılmaktadır. Gümrük işlemlerinin eksik veya hatalı yapılması durumunda mallar, yasaklı olmasa bile gümrüğe takılma sorunu ile karşı karşıya kalabilmektedir.

Gümrük işlemleri tamamlanmayarak gümrüğe takılan mallar için öncelikle bir uyarı gönderilir. Belirli bir müddet içerisinde gerekli işlemlerin yerine getirilmesi ile gümrükten geçiş sağlanabilir. Ancak bu zamanı dolduran, unutulan eşyalar için tasfiye işlemi uygulanır.  Tasfiye işleminin amacı; yeni gelen malların kontrolünün daha etkin bir biçimde kontrol edilmesi için gümrükte kalan malların depolarda yer kaplamamasıdır. Bunun için gümrükte takılan mallar, eğer ki yasaklı mal kategorisine girmiyorsa ekonomik ömrü/faydası dolmadan ihale yoluyla, yeniden ihraç amaçlı ve perakende olarak satışa sunulmaktadır. Bu satışlar, Ticaret Bakanlığı onayı ile yapılmakta ve perakende satışları bölge müdürlükleri kontrol etmektedir.

Gümrük işlemlerinde sorun yaşamamak, tüm işlemlerin doğru ve zamanında gerçekleşmesi için profesyonel lojistik desteği alınması önemlidir. Gümrük işlemlerindeki mevzuatı yakından takip edecek, ürünlerin ön izne bağlı olup olmadığını bilecek lojistik firmaları ile çalışılması hem işinizi kolaylaştırır hem de mallarınızın gümrüğe takılmadan geçişini sağlar. Siz de gümrük işlemlerinde hiçbir sorun yaşamadan uluslararası taşımacılık yapmak istiyorsanız teklif alabilir ve size özel lojistik çözümlerini öğrenebilirsiniz.

İlginizi çekecek diğer yazılar:

Türkiye Sınır Kapıları ve Uluslararası Lojistik

Gümrük Vergisi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın:

Instagram Sayfamız

Facebook Sayfamız

Linkedin Profilimiz

Youtube Kanalımız